مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار آموس AMOS

[block id=”breadcrumb”]

مدل سازی با معادلات ساختاری در نرم افزار آموس یکی از روش‌های مدل سازی معادلات ساختاری است که خود مدل سازی به یکی از روش‌های معمول در تحلیل‌های پیشرفته آماری تبدیل شده است.اما پژوهش‌گران برای اجرای مناسب این مدل‌ها، به نرم‌افزارهای قدرتمند و کاربرپسند احتیاج دارند. نرم‌افزار آموس (Amos) که توسط شرکت IBM عرضه شده، نرم‌افزاری قدرتمند برای تحلیل‌های معادلات ساختاری است که پژوهش‌گران را در امر پژوهش و نظریه‌پردازی یاری‌رسانی می‌کند. در این نرم‌افزار تحلیل‌های مختلف چند متغیره آماری از جمله رگرسیون، تحلیل عاملی، همبستگی و تحلیل واریانس استفاده می‌شود.

انجام مدل سازی معادلات ساختاری با آموس به علت سادگی استفاده از این نرم‌افزار، در حال حاضر دارای طرفداران بسیاری است. دلیل آن هم ایجاد رابط کاربری گرافیکی ساده و جذابی است که امکانات مختلف مدل‌سازی معادلات ساختاری با آموس را به سادگی در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

در این مطلب به معرفی نرم‌افزار آموس و ویژگی‌های تحلیل معادلات ساختاری با آموس پرداخته می‌شود. برای آشنایی با مفاهیم اساسی معادلات ساختاری از جمله متغیر پنهان و متغیر آشکار، خطای اندازه‌گیری، مدل تحلیل مسیر، مدل اندازه‌گیری و مدل ساختاری می‌توانید به مطلب معادلات ساختاری با لیزرل مراجعه کنید.

تعریف مدل سازی معادلات ساختاری با آموس

آموس دارای این ویژگی جالب است که در رابط کاربری ویندوز ماکروسافت طراحی شده است. این رابط به پژوهش‌گران امکان می‌دهد مدل را به دو روش تعریف کنند: یک روش از طریق آموس گرافیکز است و با کشیدن نمودار مسیر که نشان‌دهنده روابط بین متغیرها است انجام می‌شود. راه دیگر، استفاده از آموس بیسیک است که با تایپ کردن صورت معادلات قابل انجام است. اما پژوهش‌گران معمولاً به خاطر سادگی از آموس گرافیکز برای تعریف روابط بین متغیرها استفاده می‌کنند که ابزار مختلفی را برای این کار در اختیار کاربران قرار داده است.

برآوردیابی مدل در مدل سازی معادلات ساختاری با آموس

روش برآوردی پیش‌فرض در نرم‌افزار آموس، درستنمایی ماکسیمم (ML) است. اما روش‌های برآورد دیگری نیز در این نرم‌افزار وجود دارند که عبارتند از: کم‌ترین مربعات تعمیم‌یافته (GLS)، کم‌ترین مربعات غیروزنی (ULS)، آزادتوزیع مجانبی/کم‌ترین مربعات وزنی (ADF/WLS)، کم‌ترین مربعات آزاد مقیاس (SFLS) و درستنمایی ماکسیمم اطلاعات کامل (FIML).

ارزیابی مدل و شاخص‌های برازش مدل در مدل سازی معادلات ساختاری با آموس

یکی از مسائل مهم در مدل سازی معادلات ساختاری با آموس، بررسی برازش مدل به داده‌ها است. این مسئله از طریق شاخص‌های برازش مدل صورت می‌گیرد. مهم‌ترین شاخص‌های برازش مدل که در مدل سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار آموس گزارش می‌شوند عبارتند از:

تقریب ریشه میانگین مربع خطا (RMSEA): این شاخص به عنوان نشانگر برازش تجربی/مطلق عمل می‌کند و مقادیر آن بین صفر تا یک قرار دارد و هر چه مقدار آن بزرگ‌تر باشد نشان‌دهنده عدم مناسبت مدل و هر چه کوچک‌تر باشد نشان‌دهنده مناسبت مدل است. مقادیر مناسب آن بین 05/0 تا 08/0 پیشنهاد شده است.

با وجود عمومیت استفاده از این شاخص در مطالعات مدل سازی معادلات ساختاری، با استفاده روش‌های شبیه‌سازی نشان داده شده که RMSEA همیشه به خوبی عمل نمی‌کند. به عنوان مثال، وقتی حجم نمونه کوچک‌تر از 250 باشد، ممکن است یک مدل خوب را به نادرستی رد کند، یا حتی با افزایش تعداد متغیرهای مدل، مقدار این شاخص بدتر شود. به خاطر این نواقص، استفاده از شاخص SRMR هم توصیه شده است.

ریشه میانگین مربع مانده استانداردشده (SRMR): این شاخص دارای ویژگی‌هایی مشابه با شاخص RMSEA است، اما به طور متفاوتی محاسبه می‌شود. این شاخص هم مانند RMSEA هر چه دارای مقدار بزرگ‌تری باشد نشان‌دهنده برازش بد و بالعکس هر چه مقدارش کوچک‌تر باشد نشان‌دهنده برازش بهتر مدل است. مقادیر مناسب برای این شاخص کم‌تر از 08/0 است.

شاخص برازش مقایسه‌ای (CFI): مقادیر این شاخص بین صفر و یک است و هر چه مقدار آن به یک نزدیک‌تر باشد نشان‌دهنده برازش بهتر مدل است. مقادیر مناسب بزرگ‌تر از 95/0 برای آن نشان‌دهنده برازش خیلی خوب مدل و مقادیر بزرگ‌تر از 90/0 برای آن نشان‌دهنده برازش خوب مدل است.

شاخص توکر-لوئیس (TLI): این شاخص هم چنین با نام شاخص برازش نرمال‌نشده (NNFI) نیز شناخته می‌شود. مقادیر آن بین صفر تا یک تغییر می‌کند و هر چه به یک نزدیک‌تر باشد نشان‌دهنده برازش بهتر مدل است. مقادیر مناسب برای آن بزرگ‌تر از 95/0 است.

برخورد با داده‌های گم‌شده در مدل سازی معادلات ساختاری با آموس

یکی از مسائل مهم در مدل سازی معادلات ساختاری با آموس ، وجود داده‌های گم‌شده در داده‌ها است که می‌تواند باعث نتایج نادرست در مدل شود. به همین علت اکثر نرم‌افزارهای معادلات ساختاری  از جمله آموس، قابلیت‌هایی را برای جایگزینی داده‌های گم‌شده فراهم کرده‌اند.

آموس دارای قابلیت محدودی در برخورد با داده‌های گم‌شده است و تنها یک روش برای جایگذاری داده‌های گم‌شده فراهم کرده است. این روش، روش براورد FIML است.

برخورد با پارامترهای غیر نرمال در مدل سازی معادلات ساختاری با آموس

گاهی اوقات توزیع پارامترهای مورد استفاده در مدل‌ها نرمال نیست. مثلاً برای بررسی اثرهای غیرمستقیم (میانجی) به جای آزمون سوبل، نرم‌افزار آموس روش بوت استرپ را در نظر گرفته است.

در این روش، نمونه اصلی به عنوان جامعه در نظر گرفته می‌شود و از آن بازنمونه‌گیری انجام می‌شود. بازنمونه‌گیری یعنی از نمونه اصلی، نمونه‌هایی با جایگذاری اخذ می‌شود که زیرنمونه نام دارند. این فرایند به پژوهش‌گر امکان بررسی تغییرپذیری در براورد پارامترها و محاسبه شاخص‌های برازش را می‌دهد و بنابراین مقادیر پارامترها با دقت بیشتری مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.

برخورد با داده‌های رسته‌ایدر مدل سازی معادلات ساختاری با آموس

یکی از شروط مهم در معادلات ساختاری کووریانس‌محور آن است که داده‌ها دارای توزیع نرمال چند متغیره باشند. برای دیدن شروط استفاده از معادلات ساختاری مطلب معادلات ساختاری با لیزرل مراجعه کنید. شرط نرمالیتی هنگامی که متغیرها از نوع رسته‌ای یا اسمی باشند قطعاً برقرار نیست. در نرم‌افزار آموس، استفاده از معادلات ساختاری بیزی برای این حالت در نظر گرفته شده است.

محیط کلی نرم‌افزار آموس

پس از نصب نرم‌افزار آموس و اجرای آن، محیط کلی این نرم‌افزار بدین شکل است:

مطابق شکل فوق، پنجره آموس به چهار قسمت کلی به شرح زیر تقسیم می‌شود:

1- منوها: شامل همه دستورها و عملیات مختلف در نرم‌افزار آموس می‌شوند.

2- آیکون‌ها: در این قسمت، مهم‌ترین و پرکاربردترین ابزارهای مورد استفاده برای رسم نمودار و تعریف ویژگی‌های آن به صورت میانبر قرار داده شده‌اند.

3- خروجی‌ها و اطلاعات کلی مدل: در این قسمت می‌توان به قسمت‌های مختلف مدل و خروجی‌های مختلف حاصل از آن دسترسی پیدا کرد.

4- ترسیم مدل: با استفاده از ابزارهای قسمت 2، می‌توان در این قسمت مدل را ترسیم کرد و ویژگی‌های مربوط به آن را تعریف نمود.

همان طور که در شکل فوق ملاحظه می‌کنید، در پنجره اصلی آموس یک مدل ساختاری با دو متغیر پنهان هوش سازمانی و کارآفرینی سازمانی به همراه نشانگرهای آن‌ها ترسیم شده است. اما این تنها پنجره مربوط به نرم‌افزار آموس نیست و یک پنجره اصلی دیگر هم در آن وجود دارد. این پنجره مربوط به خروجی‌های متنی مدل است که پس از تعریف مدل و اجرای آن، از طریق مسیر زیر قابل فراخوانی است:

پنجره مربوط به خروجی متنی مدل فوق، همانند شکل زیر است:

در پنجره فوق، دو قسمت کلی وجود دارد: قسمت چپ پنجره که دسترسی به خروجی‌های متنی مختلف مدل را به صورت منوی آبشاری در اختیار کاربر قرار می‌دهد؛ و قسمت راست پنجره پس از کلیک روی هر کدام از گزینه‌های قسمت راست، نتایج مربوط به آن بخش را به صورت مفصل و با جزئیات نشان می‌دهد.

در این مطلب سعی کردیم مقدمه‌ای کوتاه برای آشنایی با مدل‌سازی معادلات ساختاری در آموس را بیان کنیم. البته در مطالب آینده نیز، نحوه کار با نرم‌افزار آموس شامل ورود داده‌ها، طراحی مدل و تحلیل خروجی آموس آموزش داده خواهد شد. شما می توانید صفحه اینستاگرام آمار پیشرو را دنبال کنید تا از آخرین مقالات و مطالب ما با خبر شوید

اگر سوال یا ایرادی در زمینه مدل سازی معادلات ساختاری با آموس دارید می توانید از خدمات شرکت‌های آماری استفاده کنید. کارشناسان شرکت آمار پیشرو آماده ارائه مشاوره و خدمات در زمینه انواع روش‌های مدل سازی معادلات ساختاری هستند برای دریافت مشاوره کاملا رایگان می توانید به صفحه درخواست مشاوره آمار پیشرو مراجعه کنید.

همچنین می توانید انجام مدل سازی معادلات ساختاری با آموس را به کارشناسان توانمند ما بسپارید تا در کوتاه ترین زمان و با کمترین هزینه نتایج مطلوب مورد نظر خود را دریافت نمایید. برای این کار کافیست به صفحه ثبت سفارش آماری رفته و فرم ثبت سفارش را پر کنید و منتظر تماس کارشناسان ما باشید.