داده کمی (Quantitative) چیست؟
دادهی کمی شامل مقادیر عددی است — مقادیری که میتوان آنها را اندازه گرفت و کمّی خواند. این دادهها مثل تعداد بازدیدکنندگان یک وبسایت، سن یک شخص، یا تعداد سالهایی که مشتری بودهاند هستند.
در داده کمی، خود عدد معنی دارد و نشاندهندهی اندازه یا بزرگی است، نه اینکه تنها یک برچسب انتسابی باشد. به عبارت دیگر، هر عدد نمایانگر کمّیت یا ترتیب است.
داده کمی به سؤالاتی مانند «چقدر زمان کاربران روی سایت میگذرانند؟»، «چند بار مشتری خرید کرده است؟» یا «هر کانال تبلیغاتی چند کاربر جذب میکند؟» پاسخ میدهد. پاسخ این سؤالات به صورت عددی و قابل اندازهگیری است.
مثالهای داده کمی
- داده فروش محصولات (مثلاً تعداد فروش در ماه)
- تعداد کاربران یک اپ یا وبسایت
- مدت زمانی که یک کاربر در سایت بوده
- تغییرات تاریخی — روندها و الگوها بر اساس اعداد
داده کمی به تحلیل توصیفی کمک میکند تا بفهمیم چه اتفاقی افتاده، و به تحلیل پیشبینی برای پیشبینی روندهای آینده نیز امکان میدهد.
داده کیفی (Qualitative) چیست؟
داده کیفی با مفهوم و توصیف سروکار دارد — توصیفی در قالب زبان، نه عدد. این داده ممکن است نظر یک کاربر دربارهٔ وبسایت، علایق مشتری و یا علتِ ادامهی استفاده از یک سرویس باشد.
داده کیفی قابل تبدیل به عدد نیست بهصورت معنیدار. مثلاً اگر بگوییم رنگ مورد علاقهی کاربر آبی است، دادن عددی مانند “۱ = آبی، ۲ = قرمز” ممکن است ولی این اعداد ربطی به اندازهگیری ندارد.
داده کیفی سؤالاتی مانند «چرا مشتری وبسایت را بدون خرید ترک کرده؟»، «چطور مشتری برند را میبیند؟» و «چه گروه جمعیتی محصول من را میپسندد؟» را پاسخ میدهد.
مثالهای داده کیفی
- بازخورد کاربران به صورت متن آزاد
- نقایص یا نقاط قوت بیانشده توسط مشتری
- ویژگیهایی مثل «رده محصول» یا «گروه درآمدی»
- طبقهبندی کاربران به گروههایی برای تحلیل
داده کیفی معمولاً در تحلیل تشخیصی (Diagnostic) کاربرد دارد — یعنی وقتی ما میخواهیم بفهمیم چرا چیزی اتفاق افتاده است — و نیز در آمادهسازی داده (preprocessing) برای تحلیل آماری یا مدلسازی استفاده میشود.
تفاوت اصلی بین داده کمی و کیفی
- داده کمی معنیاش از خود عدد سرچشمه میگیرد؛ یعنی عدد نشاندهندهی مقدار است.
- داده کیفی معنیاش از زبان و دستهبندی میآید؛ عدد اگر داده شود صرفاً برچسب است.
- در عمل، این دو نوع داده اغلب با هم ترکیب میشوند تا تصویر کاملتر از پدیده ارائه شود.
مثلاً «تعداد کاربران سایت» (کمی) وقتی با «نوع بازدیدکننده — جدید یا بازگشتی» (کیفی) ترکیب شود، تحلیل دقیقتری به ما میدهد.
چه زمانی از هر کدام استفاده کنیم؟
- وقتی داده عددی در دسترس است و هدف شما پاسخ به سؤال «چه چیزی شده یا خواهد شد؟»، از داده کمی استفاده میکنید.
- اگر میخواهید علت آنچه رخ داده را بفهمید و به جزئیات عمیقتر برسید، از داده کیفی بهره میبرید.
- بهترین حالت آن است که هر دو را با هم استفاده کنید — داده کمی چارچوب کلی را میسازد و داده کیفی عمق و بینش بیشتر میآورد.
بهعنوان مثال: «چند خرید انجام شدهاند؟» (کمی) همراه با «چرا بعضی مشتریان خرید نکردند؟» (کیفی)
بهترین روشها برای کار با دادهها
برای داده کمی:
- داده باید دقیق، بیخطا و همگن باشد. مثلاً نمیتوان مقدار منفی برای تعداد فاکتورها داشت.
- باید از نواقص، گمشدگی یا تکراری بودن دادهها جلوگیری کرد.
- تحلیل عددی، پیدا کردن روندها، مدلسازی و مصورسازی (نمودارها، رگرسیون و …) اهمیت دارد.
برای داده کیفی:
- مراقب سوگیری گزارشدهی باشید — کسانی که ناراضیاند بیشتر احتمال دارد بازخورد دهند.
- باید رضایت کاربران را جلب کرد تا بازخورد بدهند و روند بازخورد دادن محدود به افراد ناراضی نشود.
- دادههای کیفی غالباً به صورت متنی و متفاوت ارسال میشوند، پس باید آنها را به فرم استاندارد تبدیل و تحلیل کرد (مثل تحلیل احساسات).
- در تحلیل، میتوانید داده کیفی را به داده کمی تبدیل کنید (مثلاً روش نمرهدهی به مطالب بازخوردی) و آنها را با داده کمی ترکیب کنید.
مشاهده خدمات داده کاوی در : خدمات داده کاوی
دیدگاه بگذارید